Alimenty – kto jest zobowiązany?
Alimenty to słowo, które najczęściej kojarzymy z sytuacją, w której rodzice muszą uiszczać na rzecz swoich dzieci określoną sumę pieniędzy mającą służyć ich utrzymaniu. To prawda, że tego rodzaju sytuacje najczęściej występują w praktyce. Czy wiesz jednak, że do uiszczania alimentów mogą być zobowiązane również inne osoby, na przykład rodzeństwo? W niniejszym artykule wyjaśniam, w jakich sytuacjach obowiązek alimentacyjny może spoczywać na rodzeństwie.
Kolejność zobowiązanych do alimentów
Na samym wstępie warto wskazać, kto według Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego jest zobowiązany do zapłaty alimentów w pierwszej kolejności. Co ciekawe, nie są to rodzice. Pierwsze w kolejności są zstępni, czyli dzieci, wnuki i prawnuki. Dopiero gdy ich nie ma lub nie mogą realizować tego obowiązku, obowiązek przechodzi na wstępnych, czyli rodziców, dziadków oraz pradziadków. Oczywiście, jeśli jest kilku zstępnych lub wstępnych, obowiązek alimentacyjny obciąża bliższych stopniem krewnych przed dalszymi.
Przykłady:
- Jeśli mamy dzieci i wnuki, w pierwszej kolejności zobowiązane do zapłaty alimentów będą dzieci.
- Jeśli mamy rodziców oraz dziadków, zobowiązani w pierwszej kolejności do zapłaty alimentów będą rodzice.
- Na samym końcu zobowiązane jest rodzeństwo. Oznacza to, że obowiązek alimentacyjny spoczywa na rodzeństwie tylko wtedy, gdy zstępni ani wstępni nie mogą wywiązać się z tego obowiązku.
Krewni w tym samym stopniu, np. jeśli mamy więcej niż jednego brata lub siostrę, są zobowiązani do alimentów w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.
Kiedy rodzeństwo jest zobowiązane do alimentów?
To, że uprawniony do alimentów nie ma innych krewnych (zstępnych lub wstępnych) poza rodzeństwem, lub że ci krewni nie mogą uiszczać alimentów (np. są to osoby chore lub starsze), nie oznacza automatycznego przejścia obowiązku alimentacyjnego na rodzeństwo.
Zgodnie z Kodeksem Rodzinnym i Opiekuńczym, tylko rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie (chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania). W pozostałych sytuacjach, np. jeśli uprawnionym do alimentów będzie dziecko nieposiadające rodziców, lub sami rodzice, obowiązanym do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
Co to jest niedostatek?
„Niedostatek” to pojęcie, które różni się od „samodzielnego utrzymania się”. Niedostatek występuje, gdy dana osoba ma trudności z utrzymaniem się na minimalnym poziomie. Z kolei samodzielne utrzymanie się oznacza, że poziom życia dziecka powinien być zbliżony do poziomu życia rodziców (zasada równej stopy życiowej).
Niedostatek jest pojęciem niedookreślonym, co oznacza, że każdorazowo będzie podlegać indywidualnej ocenie sądu na tle konkretnych okoliczności stanu faktycznego. Sąd Najwyższy wielokrotnie wyjaśniał, że niedostatek występuje nie tylko wtedy, gdy uprawniony nie ma żadnych środków utrzymania, lecz także gdy nie może w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Przykładem może być sytuacja, gdy dochód danej osoby wystarcza na zakup żywności i opłatę rachunków, ale nie na zakup niezbędnej odzieży.
Podsumowanie
Rodzeństwo jest zobowiązane do uiszczania alimentów na rzecz swojego brata lub siostry, ale tylko wtedy, gdy:
- Nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności (zstępnych lub wstępnych) albo gdy osoba ta nie jest w stanie wywiązać się z obowiązku alimentacyjnego, lub uzyskanie od niej na czas potrzebnych środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, oraz
- Uprawniony do alimentów znajduje się w niedostatku.
Kancelaria adwokacka Grażyny Cichowskiej z siedzibą w Łodzi oferuje kompleksową pomoc prawną dotyczącą obowiązku alimentacyjnego rodzeństwa. Nasze usługi kierujemy również do mieszkańców Tomaszowa Mazowieckiego i okolic.
Jeśli potrzebujesz wsparcia prawnego w zakresie obowiązku alimentacyjnego rodzeństwa, skontaktuj się z nami. Nasza kancelaria adwokacka w Łodzi jest do Twojej dyspozycji, również dla mieszkańców Tomaszowa Mazowieckiego i okolic.